Kirish
Investisiyalar moliyaviy faoliyatning asosiy yo‘nalishlaridan biri bo‘lib, tajribali treyderlarning ham, yangi boshlovchi investorlarning ham e'tiborini jalb etadi. Shu nuqtai nazardan, “dividendlar” atamasini tushunish moliyaviy savodxonlikning ajralmas qismi hisoblanadi. Dividendlar kompaniya aksiyadorlariga foyda to‘lash shakli bo‘lib, moliyaviy bozorlar faoliyatida muhim rol o‘ynaydi.
Dividendlar nima?
Dividendlar – bu kompaniya foydasining o‘z aksiyadorlariga to‘laydigan ulushi. Ular kompaniyaning kapitalidagi ulushlari asosida aksiyadorlar o‘rtasida taqsimlanadigan mablag‘. Dividendlar - bu kompaniyaning aksiyalariga investisiya kiritganliklari uchun investorlarni mukofotlash usuli.
Dividendlar qanday ishlaydi?
Dividend to‘lash mexanizmi odatda kompaniyaning moliyaviy holatiga va uning rivojlanish strategiyasiga bog‘liq. Dividendlarning ikkita asosiy turi mavjud: naqd pul ko‘rinishidagi dividendlar va aksiyalar ko‘rinishidagi dividendlar.
1. Naqd pul ko‘rinishidagi dividendlar: kompaniya naqd dividend to‘lashga qaror qabul qilganda, u ma'lum miqdorni aksiyadorlar hisobiga o‘tkazadi. Bu muntazam ravishda (choraklik, yillik) sodir bo‘lishi yoki emitentning tegishli organi maxsus qarori natijasi bo‘lishi mumkin.
2. Aksiyalar ko‘rinishidagi dividendlar: kompaniya aksiyadorlarga naqd pul o‘rniga yangi aksiyalarni ham taklif qilishi mumkin. Ushbu dividend to‘lash usuli ba'zan kompaniya o‘z pul zaxiralarini saqlab qolmoqchi bo‘lgan moliyaviy qiyinchiliklar davrida qo‘llaniladi.
Investisiyalarda dividendlarning ahamiyati
Dividendlar investorlarni jalb qilish va ularning portfelini yaratishda katta ahamiyatga ega. Investisiyalardagi dividendlar mohiyatining ba'zi muhim jihatlari:
1. Daromadning barqarorligi: dividendlar investorlarga moliyaviy bozorlardagi o‘zgaruvchanlik sharoitida ham barqaror va muntazam daromad keltirishi mumkin.
2. Kapitalning o‘sishi: muntazam ravishda dividendlar to‘laydigan kompaniyalar ko‘pincha barqaror va ishonchli hisoblanadi. Investorlar kapital o‘sishiga hissa qo‘shishi mumkin bo‘lgan bunday kompaniyalarga sarmoya kiritishni afzal ko‘radilar.
3. Moliyaviy mustahkamlik belgisi: yuqori va barqaror dividendlar kompaniyaning moliyaviy kuchi va muvaffaqiyatini ko‘rsatishi mumkin. Bu investisiya tanlashda muhim omil bo‘la oladi.
Investorlar uchun maslahatlar
1. Dividendlar tarixini tahlil qiling: kompaniya o‘tmishda qanday dividendlar to‘laganligini o‘rganing. Barqarorlik va dividendlarning o‘sishi kompaniyaning sifatini ko‘rsatishi mumkin.
2. Portfelingizni diversifikasiya qiling: xavf-xatarni kamaytirish uchun investisiyalaringizni bir vaqtning o‘zida turli kompaniyalar va sektorlarga joylashtiring. Bu dividendlar olish manbalarini ham kengaytiradi.
3. Kompaniyalarning moliyaviy holatini kuzatib boring: kelajakda dividendlar to‘lash qobiliyatini baholash uchun kompaniyalarning moliyaviy hisobotlarini diqqat bilan o‘rganing.
Xulosa
Dividendlar investor portfelining daromadliligini shakllantirishda muhim rol' o‘ynaydi. Dividendlarni to‘lash mexanizmlari va ularning ahamiyatini tushunish investorlarga ko‘proq asoslantirilgan qarorlar qabul qilishda va moliyaviy bozorlarda muvaffaqiyatli strategiyalarni ishlab chiqishda yordam beradi.
O‘zbekiston Respublikasi Istiqbolli loyihalar milliy agentligi tomonidan tayyorlandi
