Кириш
Инвестициялар молиявий фаолиятнинг асосий йўналишларидан бири бўлиб, тажрибали трейдерларнинг ҳам, янги бошловчи инвесторларнинг ҳам эътиборини жалб этади. Шу нуқтаи назардан, “дивидендлар” атамасини тушуниш молиявий саводхонликнинг ажралмас қисми ҳисобланади. Дивидендлар компания акциядорларига фойда тўлаш шакли бўлиб, молиявий бозорлар фаолиятида муҳим рол ўйнайди.
Дивидендлар нима?
Дивидендлар – бу компания фойдасининг ўз акциядорларига тўлайдиган улуши. Улар компаниянинг капиталидаги улушлари асосида акциядорлар ўртасида тақсимланадиган маблағ. Дивидендлар - бу компаниянинг акцияларига инвестиция киритганликлари учун инвесторларни мукофотлаш усули.
Дивидендлар қандай ишлайди?
Дивиденд тўлаш механизми одатда компаниянинг молиявий ҳолатига ва унинг ривожланиш стратегиясига боғлиқ. Дивидендларнинг иккита асосий тури мавжуд: нақд пул кўринишидаги дивидендлар ва акциялар кўринишидаги дивидендлар.
1. Нақд пул кўринишидаги дивидендлар: компания нақд дивиденд тўлашга қарор қабул қилганда, у маълум миқдорни акциядорлар ҳисобига ўтказади. Бу мунтазам равишда (чораклик, йиллик) содир бўлиши ёки эмитентнинг тегишли органи махсус қарори натижаси бўлиши мумкин.
2. Акциялар кўринишидаги дивидендлар: компания акциядорларга нақд пул ўрнига янги акцияларни ҳам таклиф қилиши мумкин. Ушбу дивиденд тўлаш усули баъзан компания ўз пул захираларини сақлаб қолмоқчи бўлган молиявий қийинчиликлар даврида қўлланилади.
Инвестицияларда дивидендларнинг аҳамияти
Дивидендлар инвесторларни жалб қилиш ва уларнинг портфелини яратишда катта аҳамиятга эга. Инвестициялардаги дивидендлар моҳиятининг баъзи муҳим жиҳатлари:
1. Даромаднинг барқарорлиги: дивидендлар инвесторларга молиявий бозорлардаги ўзгарувчанлик шароитида ҳам барқарор ва мунтазам даромад келтириши мумкин.
2. Капиталнинг ўсиши: мунтазам равишда дивидендлар тўлайдиган компаниялар кўпинча барқарор ва ишончли ҳисобланади. Инвесторлар капитал ўсишига ҳисса қўшиши мумкин бўлган бундай компанияларга сармоя киритишни афзал кўрадилар.
3. Молиявий мустаҳкамлик белгиси: юқори ва барқарор дивидендлар компаниянинг молиявий кучи ва муваффақиятини кўрсатиши мумкин. Бу инвестиция танлашда муҳим омил бўла олади.
Инвесторлар учун маслаҳатлар
1. Дивидендлар тарихини таҳлил қилинг: компания ўтмишда қандай дивидендлар тўлаганлигини ўрганинг. Барқарорлик ва дивидендларнинг ўсиши компаниянинг сифатини кўрсатиши мумкин.
2. Портфелингизни диверсификация қилинг: хавф-хатарни камайтириш учун инвестицияларингизни бир вақтнинг ўзида турли компаниялар ва секторларга жойлаштиринг. Бу дивидендлар олиш манбаларини ҳам кенгайтиради.
3. Компанияларнинг молиявий ҳолатини кузатиб боринг: келажакда дивидендлар тўлаш қобилиятини баҳолаш учун компанияларнинг молиявий ҳисоботларини диққат билан ўрганинг.
Хулоса
Дивидендлар инвестор портфелининг даромадлилигини шакллантиришда муҳим роль ўйнайди. Дивидендларни тўлаш механизмлари ва уларнинг аҳамиятини тушуниш инвесторларга кўпроқ асослантирилган қарорлар қабул қилишда ва молиявий бозорларда муваффақиятли стратегияларни ишлаб чиқишда ёрдам беради.
Ўзбекистон Республикаси Истиқболли лойиҳалар миллий агентлиги томонидан тайёрланди
